Bruksizm

Wiele osób spotkało się z pojęciami zjadanie zębów czy zgrzytanie zębami. Są one niczym innym, jak potocznym określeniem na bruksizm. Co to jest bruksizm? Pod tą nazwą kryje się nadmierna aktywność mięśni żwaczy, powodująca, że zęby zaciskają się i trą o siebie. Do bruksizmu najczęściej dochodzi podczas snu, dlatego chorym trudno jest go kontrolować. Bruksizm może przyczynić się do poważnych problemów, jak przeciążenie stawów skroniowo-żuchwowych, powstanie napięć mięśniowych w różnych obszarach ciała, bóle głowy, barków i kręgosłupa, a nawet zniszczenie zębów. Dlatego konieczne jest jego leczenie.

Bruksizm – przyczyny

To, skąd się bierze bruksizm, tłumaczy kilka teorii. Najczęściej podawaną przyczyną są wzmożone stany napięcia emocjonalnego. Oprócz tego, bruksizm może wynikać z:

• wady zgryzu,
• źle dobranych koron zębowych lub protez zębowych.

Bruksizm – objawy

Problemy w obrębie jamy ustnej oraz żuchwy a nawet dolegliwości ogólnoustrojowe mogą być wywołane przez bruksizm. Objawy, na które skarżą się chorzy, to zwykle:

• ścieranie zębów,
• pękające szkliwo,
• nadmierna wrażliwość zębów na niską i wysoką temperaturę oraz inne czynniki,
• stany zapalne zębów i dziąseł,
• krwawiące dziąsła,
• bóle głowy,
• szumy uszne,
• przerost mięśni żwaczy (uwidaczniający się jako zmiana kształtu twarzy, np. jej asymetria),
• bóle kręgosłupa,
• zaburzona produkcja śliny.

Bruksizm może oznaczać też problem natury estetycznej, ponieważ niekiedy dochodzi do zmiany rysów twarzy. Nieustanny skurcz mięśnia żwacza powoduje, że zwiększa on swoją objętość, w związku z czym twarz staje się masywniejsza, przybiera kwadratowy kształt.

Bruksizm staje się coraz szerzej dyskutowaną dolegliwością. Powoduje go nadaktywność mięśni żwaczy oraz/albo mięśni skroniowych, ale dokładne przyczyny nie są znane. Współczesna medycyna nie dysponuje metodami, które jasno określiłyby przyczyny bruksizmu. Istnieją jednak skuteczne metody leczenia objawowego, wśród których wyróżnia się toksyna botulinowa. Ponadto pomóc może specjalna wkładka oraz fizjoterapia – mówi dr n. med. Dmitry Tretiakow, specjalista laryngolog (otolaryngolog)

Bruksizm – leczenie

Jeśli chodzi o bruksizm, leczenie może odbywać się na różne sposoby. Najczęściej oznacza założenie specjalnej szyny relaksacyjnej przez stomatologa, poddanie się terapii psychologicznej (jeśli przyczyną bruksizmu jest stres i wynikające z niego napięcia emocjonalne) oraz ostrzykiwanie toksyną botulinową na bruksizm, które działa na mięśnie żwaczowe (mięsień żwacz, mięsień skroniowy), działa to rozluźniająco.

Leczenie bruksizmu toksyną botulinową typu A  jest obecnie najlepszą metodą leczenia. Działanie toksyny botulinowej polega na zahamowaniu przewodnictwa pomiędzy nerwem a mięśniem. Po wstrzyknięciu jej w mięśnie, dochodzi do ich rozluźnienia i, co za tym idzie, zniwelowane zostaje napięcie, zgrzytanie zębami oraz bóle. W Lifemedica leczenie bruksizmu prowadzone jest wyłącznie przez specjalistę otolaryngologa, co zapewnia najwyższe bezpieczeństwo i profesjonalizm zabiegu.

Wstrzykiwanie toksyny botulinowej typu A nie wiąże się z bólem, lecz w przypadku wrażliwych pacjentów można podać znieczulenie miejscowe. Czas potrzebny do wykonania iniekcji preparatu w zbyt mocno spięte mięśnie żwaczowe wynosi od 5 do 10 minut. Jeżeli to dzieci cierpią na bruksizm, toksyna botulinowa nie może zostać użyty jako metoda jego leczenia.

Przeciwwskazania do zastosowania toksyny botulinowej typu A na bruksizm

Zabiegu wstrzykiwania toksyny botulinowej typu A nie można przeprowadzić w następujących przypadkach:

• ciąża oraz karmienie piersią,
• zaburzenia krzepliwości krwi,
• zaburzenia przewodzenia nerwowo-mięśniowego,
• nietolerancja lub uczulenie na składniki preparatu,
• infekcje skóry w miejscu zabiegowym,
• przyjmowanie niektórych leków.

Czego można się spodziewać po zabiegu?

Zabieg nie wymaga rekonwalescencji, od razu po nim można wrócić do normalnej aktywności. Miejsca wkłuć mogą być widoczne i lekko zaczerwienione, co samoistnie ustępuje.

Efekty

Rezultaty wstrzyknięcia toksyny botulinowej typu A można zobaczyć po 3 – 7 dniach. Czas ich utrzymywania się wynosi do 6 miesięcy. Do uzyskania najlepszych efektów zaleca się dwuletnią kurację, gdyż w ten sposób można wyleczyć się z nawyku wzmożonego napinania mięśni żuchwy.

Zabiegi skutkują złagodzeniem bólu, redukcją zgrzytania zębów, obniżeniem napięcia mięśni żwaczy oraz zmniejszeniem ich przerostu, co prowadzi do wyszczuplenia twarzy. Zmiany w rysach twarzy można dostrzec po kilku tygodniach, w miarę utraty masy przez mięśnie.

Gdy bruksizm łączy się z chrapaniem

Bruksizmowi może towarzyszyć również chrapanie i bezdech senny. Dolegliwości te często występują równocześnie. Nadal bada się zależności między nimi, aby jednoznacznie ustalić charakter korelacji. W metodologii wykorzystywano dotychczas badania polisomnograficzne i audio-wideo podczas snu. Wykazano szereg podobieństw między bruksizmem a bezdechem sennym i chrapaniem:

• do obu dolegliwości dochodzi najczęściej, gdy pacjent śpi na plecach, rzadziej przy innym ułożeniu ciała,
• źródło obu problemów leży w nieprawidłowych napięciach mięśniowych,
• w każdej z tych dolegliwości występują wybudzenia z fazy snu głębokiego i przejścia w fazę snu płytkiego,
• obie dolegliwości powodują bóle głowy,
• zarówno bruksizm, jak i chrapanie wiążą się z aktywnością mięśni ustno-gardłowych i żwaczy.

Bardzo istotną kwestią jest, że najczęstsza metoda leczenia bruksizmu – stosowanie szyny relaksacyjnej – w przypadku chrapania nie jest zalecana. Utrudniony przepływ powietrza przez gardło, który występuje u osób chrapiących i z bezdechem, mógłby jeszcze ulec pogorszeniu po zastosowaniu nakładek. Dlatego gdy bruksizmowi towarzyszy chrapanie, zalecanym rozwiązaniem jest leczenie toksyną botulinową.

Podsumowanie

Bruksizm można z powodzeniem leczyć! U dorosłych najskuteczniejszą metodą jest ostrzykiwanie toksyną botulinową typu A. Warto zadbać o to, by zabieg ten wykonywał odpowiednio wykwalifikowany do tego lekarz specjalista.

Umów wizytę u naszego specjalisty – zadzwoń+48 794 795 738

Bruksizm – najczęstsze pytania i odpowiedzi

1. Co to jest bruksizm?

Bruksizm jest to zgrzytanie zębami lub nadmierne ich zaciskanie, wywołane silnym napięciem mięśni żwaczy.

2. Jak poznać, czy mam bruksizm?

W wielu przypadkach bruksizm odbywa się wyłącznie podczas snu, dlatego możemy być nieświadomi obecności tego problemu. Możemy podejrzewać, że cierpimy na bruksizm, gdy budzimy się z bólem szczęki, doskwiera nam ból zębów, mamy ubytki w zębach i starte szkliwo, nasze zęby są nadwrażliwe lub zmieniają swoje położenie i towarzyszą nam częste bóle głowy.

3. Czy bruksizm pojawia się tylko nocą?

Nie, chociaż faktycznie większość przypadków bruksizmu ma miejsce podczas snu. Jednak możliwy jest też dzienny bruksizm.

4. Czy bruksizm jest niebezpieczny?

Tak, ponieważ wpływa niekorzystnie na nasze zdrowie i może doprowadzić do poważnych chorób zębów, dziąseł i żuchwy. W zaawansowanych przypadkach wiąże się nawet z silnymi bólami głowy i kręgosłupa.

5. Jak leczyć bruksizm?

Leczenie bruksizmu przybiera różne formy. Jeśli podłożem tej dolegliwości jest wada zgryzu, wykorzystuje się wtedy metody ortodontyczne. W przypadku, gdy przyczyną bruksizmu jest napięcie spowodowane stresem, pomocny będzie kontakt z psychologiem. Niezależnie od tego, jaka była pierwotna przyczyna bruksizmu, można poddać się ostrzykiwaniu toksyną botulinową typu A. Dzięki temu najszybciej zauważymy pozytywne rezultaty. Ostrzykiwanie można też połączyć z innymi metodami.

6. Czy aparat ortodontyczny wyleczy bruksizm?

Tak, jeżeli podłożem bruksizmu są problemy ortodontyczne. Jednak należy zwrócić uwagę na to, że korekta wad zgryzu to proces trwający miesiące, a nierzadko nawet lata. Aby zatrzymać dalsze niszczenie zębów, warto połączyć leczenie ortodontyczne z ostrzykiwaniem toksyną botulinową typu A.

7. Czy ostrzykiwanie toksyną botulinową typu A jest bezpieczne?

Tak, na bruksizm toksyna botulinowa jest w pełni bezpieczną metodą. W naszej placówce dbamy o profesjonalizm i bezpieczeństwo naszych pacjentów, dlatego ostrzykiwanie wykonuje lekarz otolaryngolog.

8. Czy do zabiegu ostrzykiwania toksyną botulinową trzeba się przygotować?

Nie, poddanie się zabiegowi leczenia bruksizmu toksyną botulinową nie wymaga specjalnego przygotowania.

9. Czy po zabiegu zalecane jest specjalne postępowanie?

Nie, po zabiegu nie ma specjalnych zaleceń. Można wrócić do codziennego trybu życia.

10. Czy wystarczy się poddać jedynie ostrzykiwaniu toksyną botulinową typu A, aby wyleczyć bruksizm?

Tak, w przypadku gdy zareagowaliśmy wystarczająco szybko, wystarczy zastosować na bruksizm toksynę botulinową. W przypadku, gdy nasze zęby uległy uszkodzeniu, musimy się poddać również leczeniu stomatologicznemu.

Bibliografia

1. Marzena Ziółkowska-Kochan, Jerzy Kochan, Daria Pracka, Wiktor Dróżdż, Alina Borkowska: Bruksizm – problem interdyscyplinarny, Czas. Stomatol., 2007, LX, 6, 391-397
2. camparis cM, Formigoni G, teixeira MJ, et al. clinical evaluation of tinnitus in patients with sleep bruxism: prevalence et characteristics. J Or Rehab 2005; 32: 808–814.
3. Bush FM. tinnitus and otalgia in temporomandibular disorders. J Prosthet Dent 1987; 58: 495–498